 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
 - Mật gấu (Fel Ursi) là túi mật hoặc dịch mật lấy từ các loài Gấu (Gấu ngựa, Gấu chó...), là vị thuốc được ghi từ sách cổ chủ yếu dùng làm thuốc xoa bóp chữa sưng đau do ngã... Ngày xưa mật gấu được lấy từ gấu rừng gần đây có nhiều cơ sở nuôi gấu lấy mật. Quá trình nuôi gấu, lấy mật gấu liên quan nhiều đến các quy định về bảo vệ động vật, môi trường.. , hiệu quả, giá trị chữa bệnh của mật Gấu cũng chưa tương xứng với quá trình chăm sóc nuôi dưỡng chúng. Hơn nữa có thể thay thế mật gấu bằng những dược liệu khác đơn giản hơn. Mật gấu còn là tên gọi của một số cây thuốc như cây Vàng kiêng (Hùng đảm thụ) có tên khoa học Nauclea purpurea Roxb, họ Cà phê (Rubiaceae) chữa viêm túi mật; cây Hy kiểm (Hùng đởm thảo - Plectranthus ternifolius D.Don), họ Bạc hà (Lamiaceae)... Những đoạn thân, thân rễ bán ở chợ, hiệu thuốc YHCT với tên "Mật gấu" lấy từ cây Hoàng liên Ô rô (Mahonia nepalensis DC.), họ Hoàng liên gai (Berberidaceae), cây này có nhiều ở vùng núi cao của các tỉnh phía Bắc nước ta. Cây Lá đắng (Vernonia amygdalina Del.) cũng được nhiều người dùng làm thuốc với tên Cây mật gấu. Trầm hương (Trầm) ở nước ta là sản phẩm đặc biệt nằm trong phần gỗ của thân, rễ cây Gió (Aquilaria crasna Pierre, họ Thymeleaceae) và một số loài khác thuộc chi Aquilaria . Không phải cây Gió nào cũng có Trầm, chỉ một số cây Gió chứa Trầm.
Chưa có giải thích đầy đủ về sự hình thành Trầm trong cây. Có tài liệu cho rằng Trầm được tạo thành từ các vết thương của cây, khi gặp những cây Gió còn non người ta thường dùng dao chém vào thân cây thành những vết thương và theo dõi nhiều năm sau để lấy Trầm, đóng đinh vào cây Gió sau một thời gian xung quanh chỗ đóng đinh cũng có thể tạo nên Trầm. Có thể khi bị thương tích hoặc khi bị nhiễm bệnh ở một vùng nào đó, cây tích tụ nhựa đến để tự "băng bó" hoặc để tự đề kháng tạo thành Trầm. Thân cây Gió có nhiều u bướu hoặc gốc có gò mối thì thường có Trầm. Năm 1977, Julaluodin đã tìm thấy trong vùng có Trầm của cây Gió chứa một loại nấm . Ông đã thử nghiệm bằng cách cấy những nấm ấy vào thân những cây Gió lành mạnh, sau một thời gian vùng nhiễm nấm trở nên sậm màu và cũng tạo ra Trầm. Trầm thường tìm thấy ở những cây Gió mọc ở các tỉnh Quảng Trị, Bình Định, Ninh thuận, Bình thuận, Lâm Đồng thuộc dãy Trường Sơn, người ta còn gặp ở đảo Phú Quốc. Trầm của ta rất có giá trị trên thị trường quốc tế, nhất là đối với Trung Quốc. Đài Loan, Hồng Kông, Nhật Bản. Đó là hương liệu quý trong việc điều chế các loại nước hoa hảo hạng, một số loại xà phòng tắm...Trầm đốt có mùi thơm, có thể dùng để làm nhang (hương) nên gọi là Trầm hương Trầm hương thường là những khối gỗ có kích thước, hình dạng không nhất định (do quá trình loại bỏ phần gỗ không "tạo Trầm"), có những vết đen, khi đốt cháy tỏa ra mùi thơm. Tuỳ mức độ "hoá trầm" mà Trầm hương có tỷ trọng khác nhau, người ta phân ra nhiệu loại Trầm: Loại có tỷ trọng lớn hơn 1 được xếp loại 1, tỷ trọng khoảng 1 xếp loại 2... Trầm chất lượng thấp được dùng làm hương và để cất tinh dầu Nhựa trong thân, rễ cây Gió được gọi là Kỳ nam. Trầm hương còn có thể đựoc lấy từ loài Xương rồng (Euphorbia antiquorum L.), loại trầm này kém giá trị hơn. Tránh nhầm Trầm hương với rễ cây Hương lâu (Dianella ensifolia (L.) DC, họ Hương bài (Phormiaceae) khi đốt lên rất thơm dùng để làm hương trầm đốt vào những ngày tết.. Ngoài công dụng làm hương liệu người ta còn xông Trầm trong nhà để trừ khí độc và thường mang Kỳ nam trong người để ngừa sơn lam chướng khí. ở một vài vùng, nhất là vùng Phú Khánh, người ta thường bọc Kỳ nam trong túi vải thưa để đeo ở cổ xem như "bùa hộ mệnh". Có tài liệu cho rằng Trầm, Kỳ là thuốc trụy thai, phụ nữ có thai không nên uống hoặc mang trong mình vì có thể làm sảy thai. Một số người thường lấy gỗ cây Sơn già (Exoecaria agallocha L.), họ Thầu dầu (Euphorbiaceae) để bán giả Trầm hương. Cây Sơn già có gỗ nặng và rất cứng, có màu nâu đỏ, có chấm đen hoặc xám, vị đắng, có mùi thơm dễ chịu, một số địa phương ở Ấn Độ, Trung Quốc vẫn thường đốt để xông hương trong nhà cho thơm. Gỗ cây Gió mềm, xốp, đốt khó cháy, tạo nhiều khói thường dùng làm giấy (giấy dó) không sử dụng làm đồ gỗ dân dụng được. Cần nghiên cứu thêm về quá trình tạo Trầm trong cây cũng như nhu cầu sử dụng của Trầm trong thực tế để có định hướng trong phát triển trồng trọt cây Gió bầu.
------------------------------------------------------------------------------------ Mọi thông tin liên quan đến trang web Xin vui lòng liên hệ theo số điện thoại 01234195602 hoặc theo địa chỉ Email: thannv@hup.edu.vn Revised: February 25, 2018 . |
||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
